Honden

Allereerst willen we een misverstand uit de wereld helpen: het is niet zo dat het krijgen van een nestje beter is voor de gezondheid van een teef. Als dat uw motivatie is om met uw teef te fokken, kunt u uw gezelschapsdierenarts van dierenkliniek Ommen beter om advies vragen voor een effectieve geboortebeperking. Wilt u om andere redenen gaan fokken, stel dan eerst de volgende twee zaken vast (zeker als u gaat fokken met rashonden):

• voldoet de teef ruimschoots aan de typische kenmerken en eigenschappen van het ras?
• Bestaat er een kans op het doorgeven van erfelijke afwijkingen?

Om deze vragen te kunnen beantwoorden hebt u wellicht meer informatie nodig over het ras waartoe uw hond behoord. Dit kunt u opvragen bij de betreffende rasvereniging of bij een kynologenclub. Voor dek- en geboortekaarten heeft u een stamboom nodig. Als u een stamboom wilt aanvragen, neem dan contact op met de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied in Amsterdam en met de rasvereniging.

Ontworm de teef voor ze gedekt wordt.
Overleg ook met uw dierenarts voor welke vaccinaties uw teef in aanmerking komt en laat haar inenten vóórdat ze loops wordt en u haar wilt laten dekken.

En dan het juiste moment van dekken. Dit is echt BELANGRIJK! Aangezien teven maar gemiddeld twee maal per jaar loops worden, is het van belang het juiste moment van deze loopsheid te kennen. Wij hebben hier erg veel ervaring mee als praktijk. Wij adviseren om dit tijdstip bij ons aan de hand van de bepaling van de progesteron titer in het bloed van de teef vast te laten stellen.

Wanneer besloten wordt een nest puppies bij een teef te fokken is het handig om te weten wanneer de teef vruchtbaar is. Er zijn mensen die weten, of denken te weten, wanneer hun teef zover is. Het is echter wel zo dat maar een zeer klein percentage teven steeds op dezelfde dag vruchtbaar is. Tijdens de loopsheid is een teef maar een bepaalde periode echt vruchtbaar, om het juiste tijdstip te bepalen wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van progesteron bepaling in het bloed.

Om de progesteronwaarde in het bloed te bepalen wordt wat bloed afgenomen. Dat gebeurt bij dierenkliniek Ommen via de nieuwste (2019) Catalyst one Klinische chemie Analyzer, een nauwkeurige en precieze manier om progesteron te kwantificeren in plasmamonsters van teven. Deze nieuwe immunoassay levert een betrouwbare en eenvoudige mogelijkheid om in de kliniek progesteron te meten bij teven, welke qua betrouwbaarheid vergelijkbaar is met de CLIA Immulite bepalingen in veterinaire laboratoria.
Aan de hand van die uitslag bepaald de dierenarts of de teef gedekt/geïnsemineerd kan worden. Soms is het nodig de test na een aantal dagen te herhalen omdat de teef nog niet in haar vruchtbare periode was. Als de progesteron waarde hoog genoeg is kan de teef gedekt of geïnsemineerd worden.

Sommige eigenaren kiezen voor een natuurlijke dekking, maar als het een teef betreft die moeilijk drachtig wordt kan besloten worden om tot kunstmatige inseminatie over te gaan. Bij kunstmatige inseminatie worden de spermacellen rechtstreeks bij de teef ingebracht. Dit gebeurt allemaal onder steriele omstandigheden. Het sperma wordt van tevoren microscopisch gecontroleerd op levendigheid. Als het sperma goed wordt bevonden kan tot inseminatie worden overgegegaan.

Wanneer de hond gedekt/geïnsemineerd is begint een spannende tijd voor de eigenaar. Want voordat er gecontroleerd kan worden of de hond drachtig is moeten er eerst vier weken verstrijken. Op de 28e dag kan er met behulp van een echo gekeken worden of er pups in de baarmoeder zitten. De embryo’s liggen allemaal op een rij in de twee baarmoederhoornen. Maar wilt u weten hoeveel pups u kunt verwachten zult u nog iets langer moeten wachten. Het tellen van pups via echo onderzoek is namelijk erg onbetrouwbaar. Daarom maken we bij sommige teven een röntgenfoto van de buik vanaf de 52e dag van de dracht, maar liever nog een week voor de verwachte geboortetijd. Op de röntgenfoto zijn dan schedels en wervelkolommen zichtbaar van de pups. Op die manier kan er een zeer precies aantal pups genoemd worden.

Kunt u tellen hoeveel pups deze aanstaande moeder zal gaan krijgen? Antwoord onderaan deze foto…

Op de rontgenfoto kunt u 4 pups zien.

De draagtijd van de teef zit gemiddeld rond de 65 dagen. Tegen het einde van de dracht zal de teef steeds dikker gaan worden omdat de pups het laatste deel van de dracht sneller gaan groeien.

De teef zal een plekje nodig hebben waar zij haar pups kan werpen, bijvoorbeeld een werpkist. Het spreekt voor zich dat deze werpkist op een rustige tochtvrije plaats moet staan. Als de teef aan het werpen is zal zij zich onrustig gedragen en afwisselend gaan liggen en staan. Over het algemeen kan een teef zich prima redden tijdens het werpen.

De gemiddelde tijd tussen twee pups is ongeveer 45 minuten, dit kan verschillen aan het begin en einde van het werpen. Op de eerste pup wordt langer geperst dan op de latere, gemiddeld 15 – 45 minuten. Al met al is het dus zwaar werken voor de teef, het is dan ook geen wonder dat er teven zijn die tussen twee pups even een dutje doen, zodat er soms wel een paar uur tussen de geboorte van de pups kan zitten. Als u het vermoeden krijgt dat uw teef is gestopt met persen terwijl nog niet alle pups geboren zijn en de tussenpup duurt te lang,  kunt u contact opnemen met Dierenkliniek Ommen.

Dan kan het beter zijn om dan een afspraak op de praktijk te maken, omdat voor een definitief antwoord er evt. een röntgenfoto gemaakt kan worden. Mocht dit het geval zijn, kan de teef een injectie krijgen met een middel dat de weeën opwekt of kan er besloten worden tot een keizersnede. Evt kan er ook nog een echo gemaakt worden om te beoordelen hoe het met de pups gesteld is.

Dit is de couveuze, bij een keizersnede kunnen de net ter wereld gebrachte pups dan gelijk terecht in een lekkere warme ruimte die voorzien is van extra zuurstof.

Het canine herpesvirus (CHV1) behoort tot die virussen die de laatste jaren meer en meer in de fertiliteitproblematiek naar voren komen. Hoewel reeds enige jaren bekend is dat het CMV1 puppysterfte bij de geboorte of gedurende de eerste levensweken veroorzaakt, wordt het virus nu ook meer en meer verantwoordelijk geacht voor onvruchtbaarheid (teven die leeg blijven hoewel verder alles normaal is) en een reductie van de het aantal pups bij de geboorte en de puppygrootte. Het CHV1 is een specifiek virus dat enkel hondachtigen aantast.

Gezien de snelle inactivatie van het virus in de buitenwereld gebeurt transmissie vnl. door direct contact van de dieren of via placentaire weg. Oronasale en genitale secreten, foeti en foetale membranen en de meeste excreta van pups kunnen als virusbron fungeren. De dekking, de doortocht van de pup door de bekkenholte van een besmette teef en contact van virusexcreterende honden met pasgeboren pups of drachtige teven zijn risicovol.

Eenmaal een dier geïnfecteerd is kan het levenslang « latent » drager blijven. Het lastige is dat het testen van de teef en/of reu geen definitief uitsluitsel geeft, een hond kan namelijk seronegatief tonen en toch seropositief zijn. Hierbij is de hond asymptomatisch, maar bij stress (o.a dracht, exposities, wedstrijden,…) of immunosuppressie (o.a loopsheid, andere virale aandoeningen, immunosuppressieve medicatie,…) kan een heropflakkering met excretie optreden.

Het virus kan abortus, vroeggeboorte en neonatale sterfte bij pups tot een leeftijd van 3 weken veroorzaken.

Bij de volwassen hond manifesteert het CHV 1 zich op een veel verraderlijker manier onder de vorm van steriliteit en een reductie van de bevruchting. Het virus zou bij een besmetting vroeg tijdens de dracht interfereren met de innesteling van het embryo in de baarmoeder en zo embryonale resorptie met steriliteit van de teef teweegbrengen.

Om het risico op infectie in de hondenfokkerij te minimaliseren zijn een quarantaine van nieuwe dieren, teven einde dracht (3 weken voor partus) en moeder met pups tot een leeftijd van 3 weken, aan te raden. Het beperken van stress (vooral rond de dekking en de partus), het verrichten van een algemeen klinisch en gynaecologisch of andrologisch onderzoek en het testen van reuen en teven op CHV1 voor de dekking, zijn geïndiceerde voorzorgsmaatregelen.

Vermits een geïnfecteerde hond levenslang drager blijft is het fokken met deze dieren risicovol (mogelijks overdracht van het virus tijdens de dekking; normale worpen kunnen alterneren met fertiliteitproblemen). Indien een teef echter over hoge antistoffentiters (zoals na vaccinatie) beschikt bij de partus zal ze antistoffen doorgeven via het colostrum en op die manier haar pups beschermen tegen ziekte.

De beste bescherming tegen de acute vorm van CHV bij pasgeboren puppies is vaccinatie van de teef met het nieuwe vaccin Eurican van Merial. Er zijn twee injecties noodzakelijk : de eerste tijdens de loopsheid ofwel 7-10 dagen na de dekking (of kunstmatige inseminatie) en de tweede injectie dient 7 tot 14 dagen voor de verwachte werpdatum gegeven te worden.
De vaccinatie wordt goed verdragen en is veilig voor de teef en de puppies.
De puppies zijn door de opname van het colostrum met de antilichamen van de moeder beschermd tegen de acute vorm van CHV infectie.

Het canine herpesvirus is een virus dat, hoewel wereldwijd verspreid, naar voorkomen en gevolgen bij infectie nog steeds wordt onderschat. Voornamelijk in de hondenfokkerijen blijkt dit virus de meeste schade te berokkenen door zijn potentieel negatieve invloeden op de vruchtbaarheid.
Zijn rol in het veroorzaken van abortus en neonatale sterfte zijn goed gekend, maar zijn impact op het ondermijnen van de vruchtbaarheid en de bevruchting blijven onderschat.
Om de rol van het canine herpesvirus in de voortplanting doeltreffend te benaderen is een goede samenwerking tussen fokkers, dierenartsen en laboratoria nodig. Hoewel de middelen ter bestrijding van dit virus vandaag de dag beperkt blijven, zijn het aantonen van het virus in de fokkerijen en het nemen van de nodige voorzorgsmaatregelen reeds een eerste stap in de goede richting.

Vaccinatie is zeker een stap in de goede richting.