Paarden

zomerdermatitis, zomereczeem, zomerschurft, queenland-itch, sweet-itch

Staart- en maneneczeem berust op een overgevoeligheidsreactie voor het speeksel van de kriebelmug Culicoides. Na beten van de muggen ontstaat jeuk aan manen en staart en gaan de dieren schuren. Door het schuren gaan de manen en staartharen dikwijls geheel verloren en ontstaan uitgebreide laesies (wondjes). De aandoening treedt vooral op in de zomermaanden bij paarden en pony’s ouder dan 2 jaar, die in de weide lopen. De zwermtijd van deze muggen is voornamelijk de periode rond zonsopgang en zonsondergang en ze planten zich voort bij stilstaand water. Ze gaan bij voorkeur geen gebouwen in en vliegen niet tegen de wind in. De diagnose wordt gesteld op basis van het typische klinische beeld in combinatie met de typische voorgeschiedenis.

Een eenduidige therapie voor staart- en maneneczeem bestaat nog niet, therapie is vaak paardgebonden. De meeste paarden hebben baat bij een vliegendeken die alle lichaamsoppervlakken behalve de benen afdekt. Andere paarden doen het goed op alleen opstallen (laat naar buiten en vroeg naar binnen). Ook zijn er verschillende fly-repellents en homeopathische middelen op de markt die allen een wisselende werking geven. Klinische ervaring wijst erop dat er een genetische predispositie bestaat, aangedane paarden blijken vaker een ouder of grootouder te hebben met staart- en maneneczeem.

Staart- en maneneczeem is een ernstig ongemak voor paard en eigenaar. Aangezien er aanwijzingen zijn dat er een erfelijke predispositie bestaat, dient dit in overweging genomen te worden bij de beslissing van de eigenaar of hij een veulen wil fokken met deze merrie. Het is echter niet mogelijk om aan te geven hoe groot de kans is dat het veulen staart- en maneneczeem zal hebben, al zal die kans hoger zijn dan gemiddeld.

Verder kunnen er de volgende maatregelen genomen worden:

• Het opstallen van het paard gedurende de periode dat de vliegjes actief zijn, dus zonsopgang en zonsondergang
• Beschermende dekens
• Beschermende/vliegenwerende spray’s en/of oliën
• Weidebeheer (geen natte weide of sloten)
• In ernstige gevallen kan overgegaan worden op medicatie, maak hiervoor eerst een afspraak met uw paardendierenarts voor een algemene controle voor aanvang van medicatie

eczema solare

Zonnebrand kan ontstaan door te lang in de zon te staan, maar vaak is er een onderliggende oorzaak aanwezig. Fotosensibiliteit (lichtovergevoeligheid) kan een gevolg zijn van opname van bepaalde planten of medicijnen (boekweit, sint-janskruid, rode klaver), maar kan ook een symptoom zijn bij leverschade (bijvoorbeeld na opname van jacobskruiskruid). Onafhankelijk van de oorzaak is het proces dat leidt tot symptomen steeds gelijkaardig: fotodynamische stoffen komen in de huid terecht en zullen energie absorberen wanneer de huid wordt blootgesteld aan zonlicht, waarna een proces van ontsteking in gang wordt gezet.

Vooral plaatsen waar de vacht wit is en de huid weinig pigment bevat, worden aangetast. De huid wordt rood, warm en pijnlijk en oedeem (vochtophoping) is vaak zichtbaar. Op den duur kunnen blaren ontstaan en kan de huid gaan vervellen. Een bacteriële infectie op deze plaatsen is een mogelijke complicatie. Bij deze symptomen is het belangrijk om het paard direct uit de zon te halen.

Ringworm

Dermatophytose is de meest voorkomende huidaandoening bij paarden en betreft een schimmelinfectie. Deze schimmelinfectie kan ook bij mensen voorkomen, het is een zoönose.

Dermatophytose wordt overgedragen van het ene paard naar het andere zowel via direct contact als indirect contact, zoals het gebruik van dezelfde borstels. De kans op infectie is groter bij dieren die ziek zijn of een verminderde weerstand hebben, bijvoorbeeld heel oude of jonge paarden. Ook stress en veel paarden bij elkaar op een klein oppervlak vergroten de kans op overdracht van een schimmelinfectie. De geïnfecteerde plaatsen zijn vaak ronde plekjes met haaruitval en schilfering. Pijn en jeuk zullen niet bij ieder paard gezien worden.

Hoewel een schimmelinfectie na 1 tot 6 maanden vaak vanzelf overgaat, is het sterk aan te raden om toch te behandelen omdat de infectie heel gemakkelijk overgedragen wordt.

Regenschurft, rainrot

 Dermatophylose is een bacteriële huidaandoening die veroorzaakt wordt door de bacterie Dermatophilus congolensis. Waar deze bacterie normaal gesproken voorkomt is niet gekend. Vermoedelijk verblijft de bacterie op zogenaamde dragerdieren, totdat de omstandigheden optimaal zijn. Vocht en een beschadigde huid zijn nodig voor deze bacterie om de huid te kunnen infecteren. Huidbeschadigingen kunnen bijvoorbeeld veroorzaakt worden door ectoparasieten (steekvliegen/teken). Binnen 24 uur kunnen symptomen gezien worden: korstjes met daaronder ontstekingsvocht. De haren zitten vast in de korsten en staan op die plaatsen overeind. De aangetaste plaatsen kunnen pijnlijk zijn en ernstig aangetaste paarden zullen zich ook algemeen niet goed voelen, ze kunnen slomer zijn en minder gaan eten. Een adequate behandeling is daarom vereist.

Naast de hierboven beschreven bacterie Dermatophilus congolensis, kan ook de bacteriesoort Staphylococcus (en in mindere mate Streptococcus) de huid infecteren. De bacterie komt steeds voor op de huid van paarden en zal een infectie veroorzaken wanneer de omstandigheden gunstig zijn.

Dergelijke bacteriële infecties komen vaker voor in de zomer, wanneer de paarden veel gereden worden (en daarbij meer zweten) en er meer insecten zijn (die de huid kunnen beschadigen). Dit zijn optimale omstandigheden voor de bacterie om te groeien. Groei vindt plaats in de haarfollikels en veroorzaakt hier een diepe etterende huidontsteking, een zogenaamde pyodermie, en haaruitval. Het beeld is heel gelijkaardig aan dat van dermatophytose (ringworm), maar jeuk is zelden aanwezig en vaak is de bacteriële infectie pijnlijker. Het onderscheid tussen de twee is van groot belang om een juiste behandeling toe te passen.

Ectoparasieten zijn parasieten die buiten op de huid leven. Er zijn verschillende soorten die bij het paard van belang zijn.

Een aantal ectoparasieten geven jeuk. Zoals hierboven beschreven is een overgevoeligheid voor de Culicoides mugjes de oorzaak van staart- en maneneczeem. Ook luizen, mijten (en heel af en toe vlooien) veroorzaken jeuk. Luizen komen jaarrond voor, maar veroorzaken de meeste overlast in de winter, sommige paarden zijn asymptomatische drager: ze dragen ze mee zonder er zelf last van te hebben. Ze kunnen een ander paard infecteren door zowel direct contact als indirect contact, bijvoorbeeld door het gebruik van dezelfde borstels. Mijten kunnen naast jeuk ook schilfering en korsten veroorzaken.

Teken komen voornamelijk voor in het voorjaar en de zomer. Door de kleine beschadiging aan de huid die ze veroorzaken kan secundair een bacteriële infectie of myiasis (madenziekte) ontstaan. Bovendien kunnen teken verschillende ziekten overdragen:

• Ziekte van Lyme (Lyme borreliosis). Het paard is een incidentele gastheer. Koorts, kreupelheid door aantasting van de gewrichten, laminitis (hoefbevangen) en cardiomyopathie (aantasting van de hartspier) zijn veel voorkomende symptomen. Daarnaast kunnen ook het zenuwstelsel en het oog aangetast worden.
• Anaplasmose (Anaplasma phagocytophilum, vroeger ook wel Ehrlichia equi). Anaplasma infecteert de witte bloedcellen van het paard. Symptomen die hierbij gezien kunnen worden zijn hoge koorts, lusteloosheid, oedeem aan de benen en spierpijn.
• Piroplasmose (Theileria equi, Babesia cabali). Bij piroplasmose worden de rode bloedcellen geïnfecteerd. Hoge koorts, bloedarmoede, benauwdheid, donkerrode/bruine urine, geelheid en koliek zijn mogelijke symptomen.

De enige methode om door teken overgedragen ziekten te voorkomen, is de teken binnen 24 uur te verwijderen.

Heeft uw paard een van bovenstaande symptomen, aarzel dan niet om contact op te nemen met Dierenkliniek Ommen voor overleg of een bezoek van een van onze paardendierenartsen.